Binnen de waterschappen
Anders dan provincies en gemeenten, die veel verschillende taken hebben, houden waterschappen zich alleen bezig met het beheer van het water en de zorg voor de techniek die het water onder controle moet houden (waterstaatszorg). Het bestuur van een waterschap bestaat uit een dijkgraaf, een algemeen bestuur en een dagelijks bestuur. Een waterschap heet ook wel hoogheemraadschap.
De waterschappen kennen drie bestuursorganen: het algemeen bestuur, het dagelijks bestuur en de voorzitter. Waterschappen hebben een monistische bestuursvorm, waarbij de leden vahet dagelijks bestuur ook lid van het algemeen bestuur zijn. De voorzitter is wél lid van het dagelijks bestuur, maar niet van het algemeen bestuur.
Taken van een waterschap
Zorg voor de waterkering
Door al het water in en om Nederland is het gevaar van overstromingen groot. Waterkering betekent dat het water moet worden tegengehouden. Het Rijk is verantwoordelijk voor de kustlijn, de dijken langs de grote rivieren en de dammen, zoals die in Zeeland bestaan. De waterschappen moeten op hun beurt de dijken en andere waterkeringen van kleinere waterlopen en de Nederlandse duinen onderhouden.
Zorg voor de hoeveelheid water
Bij deze taak gaat het om de regeling van het oppervlaktewater in een bepaald gebied. Het water mag niet te hoog, maar ook niet te laag staan. Dat kan voor een deel worden geregeld door een juiste aan- en afvoer van water. Het Rijk beheert onder meer het niveau van het water van de grote rivieren en het IJsselmeer, terwijl de waterschappen regionaal het waterpeil regelen en bewaken.
Zorg voor de kwaliteit van het water
Het gaat hier om de bescherming van het oppervlaktewater tegen verontreiniging. Zo zorgen de waterschappen voor de zuivering van het afvalwater, dat door huishoudens op de riolen van de Nederlandse gemeenten wordt geloosd. Daartoe beheren de waterschappen meer dan 350 rioolwaterzuiveringsinstallaties.
Zorg voor de water- en vaarwegen
Hieronder valt het uitbaggeren van water- en vaarwegen, het onderhouden en bedienen van sluizen en bruggen en de zorg voor beschoeiingen en bermen.
De waterschappen zorgen dus voor de zuivering van het rioolwater, maar ze houden zich niet bezig met de aanleg en het onderhoud van de riolering. Dat is een taak van de gemeenten. Ook de drinkwatervoorziening ligt niet op het bordje van de waterschappen. Daarvoor zijn de waterleidingbedrijven verantwoordelijk, maar er wordt wel met deze bedrijven samengewerkt. Waterschappen bemoeien zich ten slotte wel met de zorg voor het grondwater, maar hierin spelen ook provincies en gemeenten een belangrijke rol.
Raakvlakken
Deze taken van een waterschap hebben allerlei raakvlakken met andere terreinen, zoals ruimtelijke ordening, natuurbeheer en milieubeheer. Dat zijn terreinen waarop provincies en gemeenten wel taken hebben. Een goede afstemming van het beleid tussen waterschappen enerzijds en gemeenten en provincies anderzijds is dus nodig.