Terugblik geslaagde bijeenkomst Politiek actief met een beperking

Politici zijn volksvertegenwoordigers en moeten een afspiegeling van ons allemaal zijn. Maar terwijl 15% van alle Nederlanders een beperking heeft, heeft slechts 0,5% van de Nederlandse politici een beperking. Dat klopt natuurlijk niet.

Daarom vond op vrijdag 28 mei de bijeenkomst Politiek actief met een beperking plaats. 150 mensen schakelden in via Zoom om te praten over inclusieve politiek en structurele, lokale acties waardoor meer mensen met een beperking lokaal politiek actief kunnen en willen worden.

Burgemeester, rolstoelgebruiker en voorvechter van diversiteit

De bijeenkomst werd geleid door Otwin van Dijk; voor velen (terecht!) een bekend gezicht. Hij zat van 2012 tot 2016 in de Tweede Kamer als Kamerlid voor PvdA en is sinds 2016 burgemeester van Oude IJsselstreek. In 2016 diende hij een motie in naar aanleiding van de ratificatie van het VN-verdrag met Linda Voortman (GroenLinks), die werd aangenomen. De motie leidde tot een opdracht voor het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK): hoe zorgen we ervoor dat meer mensen met een beperking politiek actief worden? Wat staat hen in de weg en hoe helpen we hen die belemmeringen weg te nemen? Hier is uiteindelijk het Actieplan politieke ambtsdragers met een beperking voor opgesteld, zodat mensen met een beperking in dezelfde uitgangspositie komen als mensen zonder een beperking.

"Het kan niet zo zijn dat we tot 2026 gaan wachten om politiek actief te worden."

De bijeenkomst begon met een succesverhaal uit de praktijk; Jan Troost uit Gelderland. Jan, of de "minister van gehandicaptenzaken avant-la-lettre", zoals Otwin van Dijk hem noemde, is al decennialang een groot voorvechter van inclusie, toegankelijkheid en de goede gelijkwaardige positie van mensen met een beperking in de samenleving. Hij vertelde zijn ervaring met de emancipatieslag in Gelderland. Jan benadrukte het belang van rolmodellen en van de houding van politieke partijen. Deze laatsten moeten zich openstellen en ervoor zorgen dat hun bijeenkomsten toegankelijk zijn voor iedereen. Tegelijkertijd moeten mensen met een beperking ook zelf durven actie te ondernemen. Ze kunnen zelf politieke partijen benaderen, meeschrijven aan het verkiezingsprogramma of bijvoorbeeld inspreken bij gemeenteraadsvergaderingen.

Een belangrijke tip van Jan uit zijn Manifest Toegankelijke Politiek: mensen die al politiek actief waren op lokaal niveau, bleken ook zelf barrières over te moeten. Kan ik het wel, is mijn bijdrage wel voldoende? Kan ik wel over mijn beperking heen stappen?

Politiek actief zijn gaat over zoveel meer dan alleen je beperking. Je bent pas gemeenteraadslid als je breed denkt en gaat voor álle burgers, niet alleen die met een beperking.

"We verdienen betere representatie in de politiek dan we nu hebben. Niets over ons, zonder ons."

Alle deelnemers waren actief betrokken. Zo werden vragen gesteld over hoe je de drempel om de politiek in te gaan kan verlagen als je een beperking hebt. Jan Troost heeft veel drempels verzameld in zijn manifest. Het ministerie van BZK en de Tweede Kamer zijn hard bezig om een aantal van deze drempels te slechten. Jan:

"Soms is het ook een kip-of-ei-verhaal. Toen Otwin in de Tweede Kamer kwam, werd opeens de hele Tweede Kamer aangepast. Als je er eenmaal bent, komt het ook vanzelf. Daar ben ik van overtuigd."

Ook werd een vraag gesteld over mensen met een verstandelijke beperking en hoe zij de politiek in kunnen. Jan vertelde dat hier contact over is met de Tweede Kamer en BZK. Mensen met een verstandelijke beperking moeten een soort assistent of coach krijgen. Dit geldt ook voor mensen met een lichamelijke beperking die ADL-ondersteuning (Algemeen dagelijkse levensverrichtingen) nodig hebben. Het geldende principe is en blijft: iedereen moet politiek actief kunnen worden. José Clarisse, waarnemend Afdelingshoofd Politieke Ambtsdragers en Weerbaarheid en Kabinetschef bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, zei over de inzet van BZK:

"Ik hoop dat we komende tijd met elkaar letterlijk en figuurlijk de drempels kunnen verlagen, zodat iedereen kan meedoen in de politiek."

Praktische lessen voor de toekomst

De deelnemers waren ingedeeld bij verschillende regio’s (Noord, Oost, Zuid, West), die ieder geleid werden door een moderator en waarin een kort verhaal werd verteld door een rolmodel, actief in de politiek. Uit deze regiosessies is een aantal belangrijke lessen verzameld:

  1. Begin klein: ga eens een keer kijken bij een bijenkomst van een politieke partij of een open raadsavond. Zo kan je al je stem laten horen. Dit kan het begin zijn van je politieke activiteit.
  2. De basiszaken moeten op orde zijn. Confronteren helpt vaak goed. Geef aan wat anders moet!
  3. Het belang van rolmodellen. Om politiek actief te worden heb je ook lef nodig. Dat stukje lef is ook onderdeel van de emancipatiebeweging.
  4. Als je al politiek actief bent: probeer je niet alleen te profileren op je beperking. Juist omdat het zo is dat je voor iedereen moet opkomen. Laat jouw ervaring wel een rol spelen. Ga de straat op, laat mensen ervaren en zien hoe een inclusieve samenleving er daadwerkelijk uitziet en wat voor meerwaarde dat heeft.
  5. Als je al politiek actief bent: vergeet niet dat de griffie je altijd helpt. Zoek ook andere medestanders.
  6. Zolang anderen zich er niet bewust zijn van dat je aanpassingen nodig hebt, vraagt dat om een bepaalde mate van assertiviteit. Kom voor je rechten op. Geef aan dat je hulp nodig hebt en waarmee je geholpen wil worden.
  7. Richt een klankbordgroep op - zoek 'lotgenoten'. Samen sta je sterker en kom je op creatieve ideeën. Dit geeft je ook de kans om ervaringen uit te wisselen.

De middag eindigde met talloze ideeën, nieuwe contacten en zelfs een moderator die de beslissing nam om zelf de politiek in te gaan!

En hoe nu verder? Op regionaal niveau moeten mensen nu zelf in contact komen met elkaar, initiatieven bedenken, ideeën uitwisselen en met concrete acties aan de slag gaan.

BZK gaat verder met de uitvoering van het Actieplan voor politieke ambtsdragers met een beperking. Er wordt onderzocht of een Kennisplatform kan bijdragen aan de kennisuitwisseling. Op dit moment lopen er twee pilots in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden (NVvR), om kandidaat-raadsleden en zittende decentrale volksvertegenwoordigers met een beperking te ondersteunen.

*Het Manifest van Jan Troost zal, na een digitoegankelijkheidsslag, onderaan deze pagina worden toegevoegd.