Wendy Verkleij, burgemeester
Integriteit is van groot belang voor volksvertegenwoordigers en daarmee ook voor iedereen die zich kandidaat wil stellen voor een positie als volksvertegenwoordiger. Integriteit betekent voor niemand precies hetzelfde en leidt daarmee regelmatig tot dilemma’s en uitdagingen. Burgemeester Verkleij van Noordwijk pleit voor meer aandacht voor integriteit en weerbaarheid van het lokale bestuur, ook in de selectieprocedure voor kandidaat-volksvertegenwoordigers.
De buitenwereld kan zeer weerbarstig zijn. Hier wil ik raadsleden in ondersteunen en hen tools meegeven, zodat zij zich gesteund voelen bij het uitvoeren van hun rol.
"De raad is het hoogste orgaan in de beslisboom van de gemeente en dient hiermee het algemeen belang van de gemeente. De buitenwereld kan zeer weerbarstig zijn. Hier wil ik raadsleden in ondersteunen en hen tools meegeven, zodat zij zich gesteund voelen bij het uitvoeren van hun rol.
Een van de belangrijkste zaken in het kader van integriteit is het openleggen van de twijfels die je hebt, bijvoorbeeld over of je wel voldoende integer kan opereren op bepaalde dossiers. En dat is vaak niet zo zwart-wit dat het draait om de vraag of je zelf integer bent, maar strekt zich bijvoorbeeld ook uit tot de bezoeken die je aflegt.
Wat moet je doen als je daar iemand tegenkomt die jou probeert te beïnvloeden? Bij wie kan je dat melden, mag je dat delen met je fractie en hoe doe je dat?
Ik begrijp goed dat raadsleden en leden van het college dit soort kwesties soms spannend vinden. Waar ligt de grens van integriteit en hoe weerbaar ben je tegen druk van buiten? Problemen op dit gebied ontstaan vaak vanuit onschuld en doordat het onderwerp ‘integriteit’ te weinig leeft, in de raad, in het college, maar ook in de ambtelijke organisatie.
Er is te weinig besef over hoe je weerbaar kunt zijn. Dat is overigens geen verwijt, maar gewoon een neutrale constatering. Het zit nou eenmaal niet in de aard van de mens om constant na te denken of zij/hij wel integer is. Daar ga je in principe van uit.
In de vacature voor mijn positie stond expliciet vermeld dat de nieuwe burgemeester meer aandacht moest besteden aan de integriteit in de gemeente. Ik ben zelf erg geïnteresseerd in het onderwerp en heb dat dus met beide handen aangepakt. Ik heb ervoor gekozen dit vorm te geven in een APK-keuring van de integriteit in de gemeente Noordwijk. Een stand van zaken. Het feit dat ik nieuw was en in die zin zonder geschiedenis in de gemeente binnenkwam, werkte hierbij in mijn voordeel.
Voor de APK is met alle fracties gesproken over hoe zij integriteit en weerbaarheid zien, zowel op proces- als op functieniveau. Daaruit bleek dat er nog oud zeer aanwezig was bij een aantal partijen en dat zij dit bespreekbaar wilden maken, om vervolgens met een schone lei te kunnen beginnen. Op basis hiervan hebben we ook gekeken naar welke handvatten van belang zijn in zo’n fase.
Een van de belangrijkste zaken in het kader van integriteit is het openleggen van de twijfels die je hebt.
Vanuit dit kader hebben wij in Noordwijk sterk ingezet op weerbaarheid. Dit hebben we gedaan door het proces op te delen in twee fases. Tot november worden nu een aantal noodzakelijke acties ondernomen om de ambtelijke en bestuurlijke integriteit te versterken. Zo worden onder andere een plan van aanpak opgesteld om de cultuur in de gemeenteraad te verbeteren en wordt een protocol integriteitsschendingen gemaakt.
Daarna gaat de tweede fase in, waarin er ook aandacht komt voor de integriteit van de nieuw te verkiezen gemeenteraadsleden. Ik wil dat het college, de raad en de ambtelijke organisatie zichzelf constant de vraag gaan stellen: kun je je voldoende weerbaar opstellen tegen wat je tegenkomt in je periode als raadslid/collegelid/in je werk als ambtenaar?
Ik kijk graag door de voorruit. Deze moet groter blijven dan de achteruitkijkspiegel.
Wat ik wil voorkomen is dat de raad hierdoor in een impasse komt. Ik meng me niet in de politieke wereld, heb geen dubbele agenda. Ik wil alleen kunnen zeggen: deze keuzes heb je. Ik kijk graag door de voorruit. Deze moet groter blijven dan de achteruitkijkspiegel. Oftewel, we moeten het verleden niet vergeten, maar het heden en de toekomst zijn belangrijker. Wanneer er een integriteits- of weerbaarheidsvraagstuk binnen de raad aan de orde is, verzoek ik de raad of zij dit zelf kan en wil oplossen. Daarbij houd ik altijd de vraag voor; is het relevant voor het heden en om te werken aan de toekomst?
Uiteindelijk is het denk ik belangrijk dat alles bespreekbaar is, hoe moeilijk dat ook is voor de raad. Een raad is vaak bezig met haar eigen wereld. Maar als twee raadsleden het niet goed doen, is de hele raad in de ogen van de buitenwereld verkeerd bezig. Daarom moet je er ook samen voor waken dat het beeld goed is. Je hoeft niet met elkaar op vakantie, maar ga af en toe wel eens een kop koffie samen drinken. Dan kun je daardoor makkelijker op basis van de inhoud en kwaliteit besluiten nemen."
Burgemeester Verkleij spreekt over verschillende handvatten en tools die helpen om integriteit en weerbaarheid bespreekbaar te maken in de selectiefase van kandidaat-volksvertegenwoordigers. Alle tools zijn hier terug te vinden.