Samenwerken aan een toekomstbestendig politiek ambt

Het politieke ambt is waardevol. Veel politieke ambtsdragers ervaren dit ook zo. Zij geven aan zich betekenisvol, betrokken en gemotiveerd te voelen. Tegelijkertijd wordt hun werkplezier onder druk gezet door hoge werkdruk, agressie en de razendsnelle maatschappelijke en technologische veranderingen. Reden genoeg voor het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties om het politieke ambt opnieuw onder de loep te nemen. Op 18 juni presenteerde minister Uitermark een pakket aan maatregelen om het politieke ambt toekomstbestendig te maken. Tijdens haar speech op het VNG-congres in Eindhoven ging ze hier op in. Ze verstuurde ook een Kamerbrief.

Minister Uitermark op het VNG-congres 2025 in Eindhoven
Beeld: ©BZK

Politieke ambt opnieuw onder de loep

In nauwe samenwerking met beroeps- en belangenverenigingen en koepels heeft het ministerie de hele politieke loopbaan in kaart gebracht en actuele problematiek geanalyseerd. Op basis van deze analyse stellen zij nu een pakket aan maatregelen voor dat het lokaal bestuur versterkt en toekomstbestendig maakt.

Structurele investering in kennis en ontwikkeling

De komende vijf jaar wordt er 1 miljoen euro extra per jaar geïnvesteerd in beroeps- en belangenverenigingen en 0,4 miljoen euro voor het Kennispunt Politieke Partijen. Hiermee wil het ministerie bouwen aan een sterke en duurzame kennisinfrastructuur. Dit kunnen politieke ambtsdragers inzetten om hun kennis en vaardigheden verder te ontwikkelen.

“Zonder goed bestuur en een sterke democratische rechtsstaat kunnen we de grote uitdagingen in onze samenleving niet aan. Maar nog fundamenteler zijn de mensen die dit dagelijks mogelijk maken: onze politieke ambtsdragers. Zij zetten zich met toewijding in voor onze democratie en verdienen daarvoor onze erkenning en waardering.” - minister Judith Uitermark

Werkdruk aanpakken en tussentijds uitstromen terug te dringen

De helft van het aantal politieke ambtsdragers dat tussentijds uitstroomt geeft een hoge werkdruk aan als reden voor vertrek. Vorig jaar hebben 157 wethouders hun functie tussentijds neergelegd door een te hoge werkdruk. Om de werkdruk te verminderen, stelt het ministerie voor om het aantal raadsleden in gemeenten boven de 200.000 inwoners te verhogen. Ook wil het ministerie het aantal benoembare wethouders verruimen en de positie van deeltijdwethouders verbeteren. Verder wordt er een invoering van een algemene regeling voor politiek verlof verkend. Door ervoor te zorgen dat mensen terug kunnen keren naar hun werkgever, wil het ministerie de stap naar de politiek toegankelijker maken.

Onbenut potentieel activeren 

15% van de Nederlanders overweegt serieus zich kandidaat te stellen voor de gemeenteraad, als ze maar gevraagd worden. Een nieuwe landelijke campagne moet het ‘onbenut potentieel’, zoals maatschappelijk betrokken inwoners en ondervertegenwoordigde groepen, activeren. Met deze voorstellen zet het ministerie een eerste stap in het versterken van het politieke ambt. Maar dat is geen eenmalige actie. Het vraagt om blijvende aandacht en investering. In het najaar wordt gestart met de concrete uitvoering van de voorgestelde plannen. Zo beoogt het ministerie te blijven bouwen aan een sterk, weerbaar en toekomstgericht lokaal bestuur.

Zie ook